Spis treści
Roszczenia w razie wypowiedzenia terminowej umowy o pracę – podcast do czytania
Z tego wpisu dowiesz się, jakie roszczenia przysługują pracownikowi w przypadku wypowiedzenia przez pracodawcę terminowej umowy o pracę.
Terminowa umowa o pracę to umowa o pracę na czas określony i na okres próbny. Żeby dochodzić tych roszczeń, trzeba złożyć odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę.
Tutaj znajdziesz wzór odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę.
Zasadniczo pracodawca nie ma obowiązku niczego płacić pracownikowi tylko z tego powodu, że wypowiedział mu umowę o pracę. Oczywiście jest kilka wyjątków, ale nie będę ich tutaj rozwijać, ponieważ nie o tym jest ten wpis. Ten wpis jest o tym, co może zrobić pracownik, który otrzymał wypowiedzenie umowy o pracę na okres próbny lub na czas określony.
Odwołanie do sądu pracy to pozew
Otóż od każdego wypowiedzenia umowy o pracę pracownik może odwołać do sądu pracy i wystąpić wobec pracodawcy z roszczeniem lub roszczeniami, które przewiduje kodeks pracy.
Odwołanie do sądu pracy to po prostu pozew, taki sam, jak gdybym pozywała kogoś o zapłatę. Zgodnie z kodeksem postępowania cywilnego w pozwie trzeba podać swoje żądanie, czyli napisać, jakiego zachowania oczekuje się od drugiej strony. Ten wymóg obowiązuje również przy odwołaniu od wypowiedzenia umowy o pracę. Dlatego nie wystarczy, że pracownik w piśmie do sądu napisze, że odwołuje się od wypowiedzenia umowy o pracę. Musi też napisać, czego domaga się od pracodawcy. W tym odcinku opowiem Ci, jakie żądania pracownik może skierować do pracodawcy od wypowiedzenia umowy o pracę.
Nie można żądać uznania wypowiedzenia za nieważne lub nieuzasadnione
Wbrew temu, co często słyszę, nie jest prawdą, że w odwołaniu od wypowiedzenia umowy o pracę pracownik powinien domagać się uznania wypowiedzenia za nieważne, nieuzasadnione lub niezgodne z prawem. Sąd nie będzie o tym osobno rozstrzygał. Jedynie poprzez uwzględnienie roszczenia przewidzianego w kodeksie pracy sąd pośrednio przyzna pracownikowi rację, że z wypowiedzeniem było coś nie tak. Natomiast oddalenie powództwa pracownika będzie oznaczało, że w ocenie sądu pracownik nie miał racji.
Roszczenie o odszkodowanie
A teraz do rzeczy: jakie roszczenia ma pracownik, któremu pracodawca wypowiedział umowę o pracę na okres próbny lub na czas określony.
Ogólnie pracownik, któremu pracodawca wypowiedział umowę o pracę, ma dwa roszczenia do wyboru: albo odszkodowanie, albo przywrócenie do pracy na dotychczasowych warunkach. Jednak w przypadku wypowiedzenia terminowej umowy o pracę, czyli umowy na okres próbny lub na czas określony, zasadą jest, że pracownik może żądać wyłącznie odszkodowania.
Ile wynosi to odszkodowanie?
Odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia, jakie pracownik by otrzymał, gdyby pracował do końca umowy. W przypadku umowy o pracę na czas określony obowiązuje jednak wyjątek, że odszkodowanie nie może być wyższe niż wynagrodzenie za trzy miesiące.
Jak obliczyć wysokość odszkodowania?
Skoro odszkodowanie liczy się w oparciu o wynagrodzenie za pracę, to właśnie wynagrodzenie miesięczne trzeba przyjąć za punkt wyjścia. Przepisy mówią, że chodzi o wynagrodzenie miesięczne liczone jak ekwiwalent za urlop. Chodzi o to, żeby uwzględnić nie tylko stałą miesięczną pensję pracownika, ale i ewentualne dodatkowe składniki, których kwoty mogą się zmieniać z miesiąca na miesiąc, takie jak premia czy wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych. Jeżeli pracownik ma tylko wynagrodzenie miesięczne, wystarczy to do ustalenia odszkodowania. Odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za jeden miesiąc równa się po prostu obowiązującemu wynagrodzeniu miesięcznemu. Natomiast odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za trzy miesiące będzie równało się obowiązującemu wynagrodzeniu miesięcznemu pomnożonemu przez trzy. Jeżeli pracownik otrzymuje również dodatkowe składniki zmienne za okresy miesięczne, trzeba wyliczyć ich średnią wysokość za ostatnie trzy miesiące i dodać ją do stałego wynagrodzenia miesięcznego. Otrzymany wynik to wynagrodzenie za jeden miesiąc, które bierzemy pod uwagę przy obliczaniu odszkodowania. Żeby ustalić odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za dwa lub trzy miesiące, wynagrodzenie za jeden miesiąc trzeba pomnożyć odpowiednio przez dwa lub trzy.
Roszczenie o przywrócenie do pracy
Jak wspomniałam, w razie wypowiedzenia umowy o pracę na okres próbny i na czas określony zasadą jest, że pracownik może żądać wyłącznie odszkodowania. Od tej zasady nie ma wyjątków w przypadku umowy o pracę na okres próbny, natomiast są wyjątki w odniesieniu do umowy o pracę na czas określony. Wyjątki te dotyczą osób podlegających ochronie przed wypowiedzeniem umowy o pracę, tzn. takich, co do których obowiązują zakazy wypowiadania umowy o pracę.
Chodzi o następujące grupy pracowników:
- pracownicy w tzw. wieku przedemerytalnym, to znaczy pracownicy, którym brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia im uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku,
- kobiety w ciąży lub w czasie urlopu macierzyńskiego,
- pracownicy będący ojcami wychowującymi dziecko lub pracownicy będący członkami najbliższej rodziny w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego,
- działacze związkowi, ale nie tacy, którzy po prostu należą do związku zawodowego, lecz tacy, którzy są członkami zarządu związku zawodowego i zostali przez niego wskazani jako osoby, z którymi nie można rozwiązać umowy o pracę.
Pracownik należący do jednej z tych grupy ma do dyspozycji również roszczenie o przywrócenie do pracy na dotychczasowych warunkach. Jeżeli zdecyduje się odwołać od wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony, może wybrać roszczenie, którego chce dochodzić od pracodawcy. Może więc żądać albo odszkodowania, albo przywrócenia do pracy. Wraz z roszczeniem o przywrócenie do pracy taki pracownik może żądać również zapłaty wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy. Normalnie wysokość tego wynagrodzenia jest ograniczona, ale pracownicy z grup, o których mówiłam, mogą go żądać za cały okres pozostawania bez pracy. Biorąc pod uwagę czas trwania procesów przez sądem pracy, może to być bardzo długi okres. Wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy jest warunkowe. Oznacza to, że sąd zasądzi je tylko wówczas, gdy uwzględni roszczenie o przywrócenie do pracy na dotychczasowych warunkach. Natomiast pracownik będzie mógł otrzymać to wynagrodzenie dopiero po tym, jak podejmie pracę u pracodawcy, który go wcześniej zwolnił.
Przywrócenie do pracy jest niemożliwe lub niecelowe
Normalnie, gdy pracownik ma do wyboru roszczenie o odszkodowanie lub o przywrócenie do pracy i wybiera to drugie, sąd pracy może ustalić, że przywrócenie do pracy jest niemożliwe lub niecelowe. Skutkuje to tym, że w razie uwzględnienia odwołania od wypowiedzenia sąd zasądza odszkodowanie i odmawia przywrócenia do pracy. Jednak w odniesieniu do niektórych grup pracowników taka operacja nie jest możliwa. Mam tu na myśli kobiety w ciąży lub pracowników w tzw. wieku przedemerytalnym, o których wcześniej mówiłam. Jeżeli takiemu pracownikowi pracodawca wypowie umowę o pracę na czas określony i pracownik ten następnie w ramach odwołania od wypowiedzenia zażąda przywrócenia do pracy, to sąd nie może w to miejsce zasądzić odszkodowania, nawet jeżeli z okoliczności sprawy mogłoby wynikać, że przywrócenie do pracy jest niemożliwe lub niecelowe.
Niezgodność wypowiedzenia z przepisami prawa pracy jako podstawa odwołania
Ponieważ w wypowiedzeniu umowy o pracę na okres próbny lub na czas określony nie trzeba wskazywać przyczyny wypowiedzenia, podstawą odwołania od wypowiedzenia takiej umowy nie może być jego niezasadność. W odwołaniu można powoływać tylko niezgodność wypowiedzenia z przepisami prawa pracy. Taka niezgodność wystąpi wówczas, gdy pracodawca nie spełni wymogów formalnych wypowiedzenia, tzn. nie dokona go w formie pisemnej albo wypowie umowę osobie, wobec której obowiązuje zakaz wypowiadania umowy o pracę.
Zakazy wypowiadania umów o pracę
Przypomnę te zakazy. Nie można wypowiedzieć umowy o pracę:
- pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku,
- w czasie urlopu pracownika, a także w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, np. w okresie zwolnienia lekarskiego,
- w okresie ciąży, a także w okresie urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego oraz urlopu ojcowskiego,
- od dnia złożenia wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego do dnia zakończenia tego urlopu,
- od dnia złożenia przez pracownika uprawnionego do urlopu wychowawczego wniosku o obniżenie wymiaru czasu pracy do dnia powrotu do nieobniżonego wymiaru czasu pracy.
Jak widzisz, pomimo że w przypadku wypowiedzenia umowy o pracę o okres próbny lub na czas określony co do zasady można żądać tylko odszkodowania, to jednak w przypadku niektórych pracowników pojawia się opcja roszczenia przywrócenia do pracy na dotychczasowych warunkach i roszczenia o zapłatę wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy. Które z tych roszczeń wybrać i jak prawidłowo napisać odwołanie? To zależy od wielu indywidualnych okoliczności. Jeżeli chcesz złożyć odwołanie do sądu pracy, ale masz poczucie, że przydałoby Ci się wsparcie w jego napisaniu, zachęcam do kontaktu ze mną albo do sięgnięcia do wzoru odwołania wraz z objaśnieniami, który przygotowałam dla moich czytelników i słuchaczy.
Termin na wniesienie odwołania
W kwestii formalnej dodam jeszcze, że odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę na okres próbny lub na czas określony należy wnieść do sądu pracy w terminie 21 od daty doręczenia oświadczenia pracodawcy o wypowiedzeniu. Ten termin jest zawsze taki sam, nawet jeżeli nie upłynął jeszcze okres wypowiedzenia. Jeżeli z jakichś względów pracownik nie dotrzyma terminu 21 dni, nie trzeba się zniechęcać. Nie musi to oznaczać, że nie można już wnieść skutecznego odwołania do sądu pracy. Sąd może bowiem przywrócić termin do wniesienia odwołania, jeżeli pracownik spóźnił się nie ze swojej winy.
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }