Zakładowa organizacja związkowa

Uprawnienia związków zawodowych

Każdy słyszał o związkach zawodowych – wśród górników, nauczycieli czy pielęgniarek. Zazwyczaj związek zawodowy kojarzy się z postulatami podwyższenia płac lub zagwarantowania praw pracowniczych przy przekształceniach firm.

Związkom zawodowym zagwarantowano sporo ustawowych uprawnień:

• od konsultacji, gdzie stanowisko związku nie jest dla pracodawcy wiążące,
• poprzez uzgodnienia, gdzie w zależności od liczby organizacji związkowych pracodawca musi uwzględnić sugestie tych organizacji,
• do obowiązku wyrażenia przez organizację związkową zgody na niektóre działania pracodawcy.

Jednak nie każda organizacja związkowa może korzystać z tych uprawnień. Przysługują one bowiem tylko takiej organizacji, która ma co najmniej status tzw. zakładowej organizacji związkowej (ZOZ). Taki status może uzyskać organizacja związkowa spełniająca wymóg minimalnej liczby członków. Liczba ta wynosi 10.

Zakładowa organizacja związkowa

Organizacja związkowa posiada uprawnienia zakładowej organizacji związkowej wówczas, gdy należy do niej co najmniej 10 osób:

1) będących pracownikami pracodawcy lub

2) innych niż pracownicy, wykonujących na rzecz pracodawcy pracę zarobkową przez co najmniej 6 miesięcy.

Pracodawca nie musi ani nawet nie może – bez zgody poszczególnych pracowników – wiedzieć, którzy z nich należą do działającego u niego związku zawodowego. Dlatego trzeba go o tym poinformować. Informację o liczbie członków organizacji związkowej trzeba składać dwa razy do roku: do 10 stycznia na dzień 31 grudnia poprzedniego roku oraz do 10 lipca na dzień 30 czerwca danego roku.

Organizacja związkowa nie będzie posiadała uprawnień zakładowej organizacji związkowej, jeżeli:

1) liczy mniej niż 10 członków albo

2) nie złoży w terminie informacji o liczbie członków, nawet wówczas, gdy liczba ta rzeczywiście wynosi co najmniej 10.

Pracodawca nie ma obowiązku domagać się informacji o liczebności organizacji związkowej. To związek zawodowy ma dbać o swoje interesy i przedstawić taką informację z własnej inicjatywy.

Opóźnienie w przekazaniu informacji o liczbie członków ZOZ

Informacja o liczbie członków organizacji związkowej może zostać złożona po 10 stycznia i po 10 lipca. Może to wynikać z dwóch przyczyn.

Pierwszą z nich może być zwykłe przegapienie terminu – to się zdarza zwłaszcza w nowo powstałych związkach zawodowych, który nie mają jeszcze praktyki 🙂

Drugą może być osiągnięcie liczby co najmniej 10 członków już po 10 stycznia lub po 10 lipca. Ze złożeniem informacji o przekroczeniu wymaganego progu liczebności nie trzeba wówczas czekać do kolejnego terminu. Można to zrobić natychmiast. Wtedy organizacja związkowa nabywa uprawnienia zakładowej organizacji związkowej z momentem poinformowania pracodawcy.

Od początku 2019 r. obowiązują nowe przepisy, które przewidują możliwość weryfikacji informacji o liczbie członków organizacji związkowej na drodze sądowej. Pierwszym krokiem w procedurze weryfikacyjnej jest zgłoszenie zastrzeżenia co do liczebności organizacji związkowej. Może to uczynić pracodawca lub inna działająca u niego organizacja związkowa. Zastrzeżenie należy złożyć w terminie 30 dni od dnia przedstawienia przez organizację związkową informacji o liczbie członków. Wówczas organizacja, co do której zgłoszono zastrzeżenie, powinna wystąpić do sądu pracy o ustalenie liczby członków. Jeżeli tego nie zrobi w ciągu 30 dni, traci uprawnienia zakładowej organizacji związkowej do czasu wykonania tego obowiązku.

Międzyzakładowe organizacje związkowe

Istnieją też międzyzakładowe organizacji związkowe (MOZ). Są to takie organizacje, które zgodnie ze statutem związku zawodowego obejmują swoim działaniem co najmniej dwóch pracodawców. Również i one mogą nabyć i wykonywać uprawnienia zakładowej organizacji związkowej, o ile zrzeszają co najmniej 10 członków. Istotne jest, że wymóg liczebności dotyczy nie pracowników poszczególnych pracodawców, u których działa międzyzakładowa organizacja związkowej, ale wszystkich pracodawców łącznie. Ponadto u każdego z pracodawców powinna być zatrudniona przynajmniej jedna osoba będąca członkiem organizacji międzyzakładowej. W praktyce może to oznaczać, że międzyzakładowa organizacja związkowa obejmuje swoim działaniem 10 pracodawców i u każdego z nich pracuje po 1 członku tej organizacji. Taka organizacja u każdego z tych pracodawców ma uprawnienia zakładowej organizacji związkowej i może np. uczestniczyć w uzgadnianiu regulaminu pracy lub wynagradzania.

Jak widzisz, związek zawodowy nie musi być dużą organizacją, aby korzystać z przewidzianych przepisami uprawnień. Ale musi spełnić dwa wymagania: musi mieć minimum 10 członków oraz musi informować pracodawcę o swojej liczebności w terminach przewidzianych ustawą o związkach zawodowych.

Na wyższy poziom uprawnień wchodzi reprezentatywna zakładowa organizacja związkowa, ale ten temat na razie zostawiam 🙂

Otagowane jako: konsultacja związkowa, międzyzakładowa organizacja związkowa, zakładowa organizacja związkowa, związek zawodowy