Umowa śmieciowa
Słyszałeś/słyszałaś o umowach śmieciowych, o śmieciówkach, o uśmieciowieniu rynku pracy? Obiło Ci się o uszy. Chodzi o to, że pracodawcy zamiast umowy o pracę oferują zawarcie umowy zlecenia albo umowy o dzieło. Albo nawet przejście na działalność gospodarczą. Chodzi głównie o obniżenie kosztów zatrudnienia, tzn. składek na ZUS. Takie umowy nie gwarantują urlopu (wypoczynkowego, jak i rodzicielskiego czy wychowawczego), nie zapewniają ochrony wynagrodzenia, a także dają możliwość wypowiedzenia z terminem krótszym niż wynikający z Kodeksu pracy. Dlatego nazywa się je śmieciówkami.
Nie da się ukryć, że w wielu przypadkach taki układ jest korzystniejszy finansowo dla pracownika. Nie myśli się wtedy o chorobach, wypadkach i emeryturze.
Przywykłam już do tego, że klienci oczekują ode mnie sporządzenia umowy zlecenia czy umowy o dzieło, której „nie da się podważyć”. Odpowiadam im wówczas, że nie ma możliwości sporządzenia takiej umowy. Nie ma „gwarancji spokoju”, ponieważ w razie sporu przed sądem lub kontroli (podatkowej lub zusowskiej) ocenia się nie tylko treść umowy, ale i – a może przede wszystkim – praktykę współpracy stron.
Umowa śmieciowa na okres próbny
Ostatnio miałam do czynienia z sytuacją, w której pracodawca zawierał z „pracownikami” umowy zlecenia na okresy miesięczne. „Pracownicy” z takich umów zlecenia odbywali – okrojone, ale jednak – szkolenia BHP. Byli też zgłoszeni do wszystkich ubezpieczeń, w tym chorobowego, które nie jest obowiązkowe przy umowie zlecenia. Pracownik, który się „sprawdził” na jednomiesięcznym zleceniu, dostawał umowę o pracę. Nie chodziło więc o oszczędności na składkach ZUS. Zapytałam służby kadrowe pracodawcy, dlaczego tak robią.
„Żeby wypróbować pracownika i dać mu na czas na wykonanie badań lekarskich”.
Mój komentarz: właściwą umową na wypróbowanie pracownika jest umowa o pracę na okres próbny, a nie umowa zlecenia.
Umowa o pracę na okres próbny
Dlaczego pracodawca nie zawierał umów o pracę na okres próbny, skoro ogólnie nie miał problemu z zatrudnianiem na umowę o pracę, a koszty były prawie takie same? Podejrzewam, że chodziło o powszechne przekonanie, że „umowę o pracę trudno wypowiedzieć” albo że „trzeba płacić za chorobę”. To częściowo prawda, ale nie do końca.
Umowy o pracę na okres próbny nie musisz zawierać na 3 miesiące. To jest tylko maksymalny termin, na który można ją zawrzeć. Okres próby może wynosić np. miesiąc, czyli tyle ile umowa zlecenia, o której pisałam wyżej. Wtedy okres wypowiedzenia to 1 tydzień.
Ekwiwalent za urlop? Za pracę przez 1 miesiąc pracownik nabędzie prawo tylko do kilku dni urlopu proporcjonalnego. Poza tym pracownika można wysłać na urlop w okresie wypowiedzenia. Pójście na chorobowe nie musi mu wiele pomóc – patrz niżej.
Przy okresie próby do 1 miesiąca niekoniecznie musisz płacić pracownikowi za chorobę. Jest tak dlatego, że prawo do zasiłku chorobowego – a tym samym do wynagrodzenia chorobowego – powstaje dopiero po upływie 30 dni tzw. okresu wyczekiwania, czyli w sumie już po upływie okresu próby, albo na sam jego koniec. Istotny wyjątek: nie dotyczy to pracowników, którzy mają wcześniejszy co najmniej 10-letni okres obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego.
Wypowiedzenie musi być dokonane na piśmie, ale nie trzeba podawać przyczyny wypowiedzenia. Jeżeli dokonasz wypowiedzenia SMS-em czy mailem, będzie ono niezgodne z prawem, ale skuteczne. Pracownik będzie mógł liczyć tylko na odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za czas, do upływu którego umowa miała trwać. Nie będzie to więc jakaś wysoka kwota.
Przy umowie na okres próbny nieprzekraczający 1 miesiąca nie działa ochrona kobiet w ciąży i przebywających na urlopie macierzyńskim.
Minus jest taki, że umowę o pracę na okres próbny można zawrzeć tylko raz, chyba ze pracownik ma być zatrudniony w celu wykonywania innego rodzaju pracy lub po upływie co najmniej 3 lat.
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }