Śmierć pracownika a umowa o pracę

Śmierć pracownika powoduje wygaśnięcie umowy o pracę

W przypadku śmierci pracownika sytuacja prawna jest jasna. Umowa o pracę wygasa. Przestaje ona istnieć. Ponieważ istotą umowy o pracę jest osobiste świadczenie pracy, obowiązki pracownicze nie przechodzą na spadkobierców pracownika.

Śmierć pracownika: wynagrodzenie i inne świadczenia ze stosunku pracy w razie

Z reguły jest tak, że w momencie śmierci pracownik ma prawo do określonych świadczeń ze stosunku pracy. Są to na przykład:

• niewypłacone wynagrodzenie (niekoniecznie opóźnione, może być też takie, które narosło w miesiącu, w którym pracownik zmarł)
• ekwiwalent za niewykorzystany urlop lub
• inne świadczenia dodatkowe przewidziane przez umowę o pracę, regulamin wynagradzania lub porozumienie zbiorowe (chociaż układ zbiorowy pracy).

Co się dzieje z takim płatnościami?

Normalnie byłoby tak, że prawo do tych świadczeń nabyliby spadkobiercy ustawowi lub testamentowi pracownika. Jednak w prawie pracy jest inaczej – jak zwykle zresztą 🙂

Otóż po śmierci pracownika prawa majątkowe ze stosunku pracy, czyli na przykład prawo do wynagrodzenia, prawo do ekwiwalentu za niewykorzystany urlop, przechodzą w równych częściach na małżonka oraz inne osoby spełniające warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej na podstawie ustawy o emeryturach lub rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Osoby uprawnione do renty rodzinnej

Są to między innymi:

• dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione (adoptowane) do ukończenia 16 lat, a jeżeli przekroczyły 16 lat życia – do ukończenia nauki w szkole, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia
• jeżeli dziecko osiągnęło 25 lat życia, będąc na ostatnim roku studiów w szkole wyższej, prawo do renty rodzinnej przedłuża się do zakończenia tego roku studiów
• rodzice (w tym ojczym, macocha i osoby, które zaadoptowały dziecko).

Rodzice zmarłego pracownika mogą uczestniczyć w podziale świadczeń ze stosunku pracy po jego śmierci, jeżeli łącznie spełniają dwa warunki (podaję najczęściej występujące w praktyce, nie wszystkie):

• zmarły bezpośrednio przed śmiercią przyczyniał się do ich utrzymania oraz
• w chwili śmierci pracownika mieli ukończone 50 lat albo byli niezdolni do pracy.

Oczywiście zapytacie, co to znaczy, że zmarły pracownik przyczyniał się do utrzymania rodzica. Tutaj co do zasady wystarczy, że zmarły choćby częściowo pokrywał wydatki rodzica. Choć muszę przyznać, że sądy niekiedy bywają surowe i uznają, że musi wystąpić sytuacja, w której rodzice nie są w stanie sami się utrzymać. Mam tu poważne wątpliwości, ponieważ aż tak surowe podejście nie wynika z przepisu.

Kolejne pytanie jest takie, jak ustalić, czy zmarły pracownik przyczyniał się do utrzymania rodziców. Zasadniczym dowodem będą tu oświadczenia rodziców. Dlatego w razie śmierci pracownika pracodawca powinien zwrócić się do nich z prośbą o udzielenie potrzebnych informacji.

Rodziców trzeba zapytać także o datę urodzenia. Trzeba przecież ustalić, czy skończyli 50 lat. Jeżeli są niezdolni do pracy, powinni pokazać odpowiedni dokument potwierdzający tę okoliczność, np. decyzję o przyznaniu renty z tytułu niezdolności do pracy.

Odprawa pośmiertna

Poza świadczeniami ze stosunku pracy, do których prawo nabył zmarły pracownik, członkom rodziny przysługuje też ich „własna” należność od pracodawcy. Chodzi o odprawę pośmiertną.

Wysokość odprawy pośmiertnej zależy od zakładowego stażu pracy pracownika. Odprawa wynosi:

• 1-miesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 10 lat
• 3-miesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 10 lat
• 6-miesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 15 lat

Odprawa pośmiertna przysługuje małżonkowi oraz członkom rodziny uprawnionym do renty rodzinnej.

Odprawę pośmiertną dzieli się w częściach równych pomiędzy wszystkich uprawnionych członków rodziny. Jeżeli jest tylko jedna taka osoba, np. małżonek albo dziecko, odprawa pośmiertna przysługuje jej w wysokości połowy kwoty, o której piszę wyżej.

Świadectwo pracy

W przypadku śmierci pracownika pracodawca ma również obowiązek wystawienia świadectwa pracy. Świadectwo pracy wystawiamy bowiem w każdym przypadku rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy. W tej szczególnej sytuacji nie ma komu wydać świadectwa pracy, więc zostawia się je w aktach osobowych. Jednak małżonek lub osoba uprawniona do renty rodzinnej po zmarłym pracowniku może zwrócić się do pracodawcy o wydanie jej świadectwa pracy. Wówczas pracodawca powinien to zrobić w ciągu 7 dni.

Otagowane jako: renta rodzinna, śmierć pracownika, świadectwo pracy, wynagrodzenie