Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku.
Zasada ta chroni przed wypowiedzeniem umowy o pracę pracowników znajdujących się w okresie potocznie nazywanym przedemerytalnym, czyli pracowników, którzy ukończyli:
- 56 lat – kobiety,
- 61 – mężczyźni,
o ile ich staż pracy będzie na tyle długi, że pracownicy ci uzyskają prawo do emerytury po osiągnięciu wieku emerytalnego (60 lat – kobiety; 65 lat – mężczyźni) zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Przy emeryturach szczególnych wiek i staż pracy powodujące uzyskanie ochrony przedemerytalnej mogą być inne, dlatego każdą sytuację trzeba rozpatrywać indywidualnie. Na potrzeby tego wpisu będę odwoływać się do zasad obowiązujących dla emerytur przyznawanych na ogólnych zasadach.
Zakaz wypowiadania dotyczy zarówno umów pracę na czas nieokreślony, jak i na czas określony (pod warunkiem, że przewidują one możliwość wypowiedzenia), choć oczywiście w praktyce najczęściej chodzić będzie o te pierwsze.
W praktyce problemy pojawiają się wtedy, gdy umowa o pracę wypowiadana jest na krótko przed wejściem pracownika w okres przedemerytalny, tak że okres wypowiedzenia upływa już po ukończeniu przez pracownika – odpowiednio – 56 i 61 lat. Chodzi o sytuację, w której umowa o pracę rozwiązuje się ostatecznie w okresie przedemerytalnym wskutek wypowiedzenia dokonanego przed rozpoczęciem tego okresu.
Czy pracownik jest chroniony w takiej sytuacji?
Orzecznictwo Sądu Najwyższego nie pozostawia tutaj wątpliwości: w opisanej wyżej sytuacji pracownik nie jest chroniony, a wypowiedzenie będzie zgodne z prawem.
Wypowiedzenie umowy o pracę w okresie przedemerytalnym bezsprzecznie jest niezgodne z przepisami prawa pracy. Mimo to trzeba pamiętać, że będzie ono skuteczne i ważne, prowadząc do rozwiązania umowy o pracę. Pracownik może się bronić, występując wobec z pracodawcy z powództwem o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne (o przywrócenie do pracy – gdy umowa o pracę już się rozwiązała) lub o odszkodowanie, w zależności od swojego wyboru oraz rodzaju wypowiedzianej umowy o pracę.